Dlaczego może nam przysługiwać samochód zastępczy z OC sprawcy?
By wyjaśnić dlaczego należy nam się bądź nie należy samochód zastępczy konieczne jest wyjaśnienie pojęcia szkody. Szkodą są wszelkie straty poniesione przez osobę poszkodowaną. Te pojęcie nie obejmuje wyłącznie uszkodzeń samego pojazdu, ale również inne doznane uszczerbki. Są to więc również szkody niemajątkowe oraz utracone korzyści.
Do kategorii utraconych korzyści zalicza się brak możliwości korzystania ze swojego samochodu. Utracone korzyści nie muszą być wyłącznie finansowe. Gdyby tak było, to z pojazdu zastępczego mogliby korzystać wyłącznie przedsiębiorcy, którzy używają uszkodzonego auta do zarabiania pieniędzy. W związku z tym z OC sprawcy nie otrzymuje się pieniędzy na wynajem samochodu, tylko za wynajem. Jeśli nie podejmiemy się wynajmu pojazdu na czas likwidacji szkody, to nie możemy w zamian z tego tytułu ubiegać się odszkodowanie w formie pieniężnej.
W jakich okolicznościach sytuacjach przysługuje nam auto zastępcze?
Auto zastępcze możemy otrzymać w sytuacji, gdy brak samochodu powoduje w naszym życiu faktyczną niedogodność. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego1 możliwość korzystania z komunikacji miejskiej przez poszkodowanego nie może być podstawą do odmowy najmu samochodu przez ubezpieczyciela. Zdaniem SN korzystanie z samochodu jest obecnie standardem cywilizacyjnym i zaspokaja istotne potrzeby życiowe właściciela – niezależnie od dostępności autobusów czy tramwajów.To samo dotyczy sytuacji, w której mamy dwa samochody, ale drugi samochód jest użytkowany przez np. żonę, a więc nie może być jednocześnie używany przez poszkodowanego.
Według Sądu Najwyższego wynajem nie przysługuje nam za to w sytuacji, w której używamy pojazdu jedynie sporadycznie, albo posiadamy drugi pojazd, którego nie używamy. Przy uzasadnieniu wniosku o wynajem samochodu zastępczego bądź zwrot kosztów warto podkreślić, że używamy go do codziennego funkcjonowania i nie mamy auta zastępczego, bądź używa go ktoś inny.
Prawo do korzystania z pojazdu zastępczego przysługuje nam zarówno w przypadku kiedy szkoda jest całkowita (samochód nie nadaje się do naprawy), jak i częściowa. Kluczowy jest fakt, że nie możemy go użytkować.
Jak długo możemy korzystać z samochodu wypożyczonego przez OC
Auto zastępcze przysługuje nam przez cały okres naprawy. Za okres naprawy rozumie się nie tylko sam czas naprawy, ale też inne związane z nim czynności, czyli oczekiwanie na kosztorys, czas potrzebny na przybycie części do naprawy oraz odbiór pojazdu. Ubezpieczenie obejmuje również okres od zgłoszenia szkody do czasu oględzin pojazdu przez rzeczoznawcę. Według wskazówek Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU) na zgłoszenie szkody mamy 3 dni. Jeśli jej zgłoszenie zajmie nam dłużej, to będziemy zmuszeni w jakiś sposób to uzasadnić.
W przypadku szkody całkowitej, czyli konieczności zakupu nowego pojazdu ubezpieczyciel pokrywa koszty wynajmu samochodu do czasu wypłaty odszkodowania. Za okres wystarczający do sprzedaży wraku, kupna nowego pojazdu i jego rejestrację przyjmuje się okres 7 dni. Istnieją uzasadnione przypadki, kiedy ten czas może się wydłużyć np. poszkodowany nie miał środków na zakup pojazdu bez sprzedaży wraku.
Wynajem samochodu z OC sprawcy krok po kroku
Istnieje kilka sposobów na to, w jaki sposób dostać samochód z OC sprawcy. Można wśród nich wymienić
- Wypożyczenie samochodu przez wypożyczalnię współpracującą z ubezpieczycielem. To najwygodniejszy sposób, bo wtedy cała operacja przebiega bezgotówkowo.
- Wypożyczenie samochodu na własną rękę. Ubezpieczyciel zwraca wtedy koszty wynajmu po przedstawieniu mu rachunków. Ten sposób jest nieco bardziej ryzykowny, bo może zostać np. zakwestionowana klasa wynajętego samochodu.
- Wynajem pojazdu w warsztacie likwidującym szkodę – bezgotówkowo lub gotówkowo.
Pamiętaj, że nie ma obowiązku korzystania z bezgotówkowych wypożyczalni, które mają podpisaną umowę z ubezpieczycielem. Jeśli chcesz, to możesz skorzystać z dowolnego punktu wynajmu samochodów. Warunkiem jest, by cena wynajmu mieściła się w normach ustalonych przez wypłacającego OC. Z drugiej strony, TU nie mają żadnego obowiązku dostarczenia pojazdu w formie bezgotówkowej. To jedynie dobra praktyka, która jest dla nich opłacalna.
Część z ubezpieczycieli oferuje kompleksową obsługę poszkodowanego, czyli zapewniają transport i odbiór pojazdu zastępczego z jego miejsca zamieszkania, oraz dostarczenie naprawionego samochodu pod wskazany adres. W ten sposób nie musimy niepotrzebnie tracić czasu. Zazwyczaj najlepszą obsługę klienta otrzymujemy w przypadku rozliczania szkody przez BLS, kiedy szkodę naprawia bezpośrednio firma u której mamy wykupione ubezpieczenie. To, czy dana firma korzysta z BLS można sprawdzić przy porównywaniu ubezpieczenia przez kalkulator OC/AC.
Jaki samochód zastępczy mi przysługuje?
Co do zasady przysługuje nam samochód takiej samej klasy, jak został uszkodzony. Klasy samochodów określa się literami. Przykładowo, samochody klasy A to małe auta miejskie, a klasy F to luksusowe limuzyny. Jeśli wynajmiemy auto wyższej klasy, niż te, które uległo szkodzie, to będziemy zmuszeni pokryć różnicę w cenie wynajmu droższego pojazdu z własnej kieszeni.
Ubezpieczyciele posiadają wewnętrzne tabele określające jakie stawki za wynajem samochodu są w stanie zaproponować dla danej klasy pojazdu. Opłata za wynajem może zależeć nie tylko od samego samochodu, ale też od wielkości miasta czy pory roku.
Co zrobić, jeśli ubezpieczyciel zbyt szybko chce zwrotu samochodu?
Osoby pozbawione możliwości korzystania ze swojego samochodu często spotykają się z problemem zbyt krótkiego wynajmu samochodu zastępczego przez ubezpieczyciela. Towarzystwa ubezpieczeniowe przy wyliczaniu czasu najmu biorą niekiedy jedynie techniczny, a nie faktyczny czas naprawy uszkodzonego pojazdu. Wewnętrzne zasady TU mogą też określać, że np. samochód jest wynajmowany poszkodowanemu na nie więcej niż 14 dni.
Takie praktyki są oczywiście niezgodne z prawem. Ubezpieczyciel ma obowiązek zapewnić samochód zastępczy do czasu naprawienia szkody w pojeździe, czyli do momentu odebrania go z naprawy bądź kupna nowego auta. W niektórych sytuacjach odszkodowanie za wynajem auta należy nam się również za czas, kiedy odwoływaliśmy się od decyzji ubezpieczyciela.
Przepisy i dokumenty związane z wynajmem pojazdu zastępczego
W przypadku, gdy jesteśmy nieuczciwie traktowani przez TU należy podjąć z nim próbę negocjacji powołując się na wspomnianą uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/2011), oraz, w kwestii czasu wynajmu samochodu, na uchwałę Sądu Najwyższego z Dnia 22 listopada 2013 r. (III CZP 76/13). Inne przydatne dokumenty i przepisy dotyczące kwestii wynajmu pojazdu z OC sprawcy to Uchwała nr 414/2014 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 16 grudnia 2014 r. i Raport Rzecznika Finansowego z października 2017 r..
W dalszej kolejności, gdy rozmowa z ubezpieczycielem nie przyniesie skutku, powinniśmy poinformować o sprawie Rzecznika Finansowego, a w ostateczności dochodzić swoich praw przed sądem. Gdy mamy do czynienia z taką sytuacją należy uważnie gromadzić wszelkie dowodu w sprawie – rachunki za wynajem samochodu oraz korespondencję z ubezpieczycielem i inne potencjalnie istotne dokumenty.
- http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia1/iii%20czp%205-11.pdf
